Dünya’da ülkeler peşi sıra OHAL ilan edip, sokağa çıkma yasağı uygularken süregelen üretim ve tüketim alışkanlığı sekteye uğradı.

Dünya merkez bankaları bu durumdan kurtuluş için çare ararken, ülkeler peşi sıra açıkladıkları teşvik paketleriyle kendi ekonomilerini ayakta tutmaya çalışıyor.

Son olarak gece saatlerinde Amerika Birleşik Devletleri’nin Merkez Bankası Fed, Covid-19 salgınının ekonomik etkisini hafifletmek amacıyla politika faizini yüzde 1,00-1,25 aralığından yüzde 0-0,25 aralığına çektiğini duyurdu. Banka ayrıca 700 milyar dolarlık genişleme programı açıkladı.

Peki dünya piyasalarındaki bu bilinmezlik nereye kadar devam edecek? bianet’in sorularını yanıtlayan Prof. Dr. Sadi Uzunoğlu, finansal piyasalardaki dengesizliğin konsolidasyona yol açacağı görüşünde.

Dünyanın 2008 krizinden daha derin bir krizin eşiğinde olduğunu söyleyen Uzunoğlu, “Birçok firmanın çok yakında devletleştiğini görmeye başlayacağız. Aklınıza gelebilecek her sektörde devletler araya girip firmaları kurtaracak. Çünkü devletler ve şirketler her yönden bir finansal savaşın içine girdi. Bir tarafta petrol savaşı var, bir tarafta ticaret savaşı. Diğer tarafta ise koronavirüs olayı var ki, üretimi ve tüketimi çok ciddi anlamda etkiledi” diye konuştu.

Koronavirüsün yayılmasıyla birlikte dünyanın paniğe kapıldığını söyleyen Uzunoğlu şöyle devam etti:

"Tüketimi sadece yiyecek ve içecek olarak düşünmeyin. Her şey yemekten ve içecekten ibaret değil. Bunun mobilyası, kıyafeti, teknolojisi var. Şimdi insanlar var olan paralarıyla kıyafet mi alayım diye mi düşünüyor. Hayır, yarın evden çıkamazsam evde ne ile karnımı doyururum diyor ve ihtiyaçlarını kısıyor.

"Bütün dünyada bu yönde kaygı var. Ülkeler kapatılmış durumda. Şirketlerin büyük çoğunluğu zor durumda. Devletler bu durumda ne yapacaklar? Büyük şirketleri kurtarmaya çalışacaklar. Küçük şirketler ise konsolide olup gidecek. Yani batan şirketler olacak.

"Mevcut politikada zenginin varlığını alıyorsun cebine para koyuyorsun. Zaten var olan büyümede problem var, verimlilik artışında problem var, sorunlu çok şirket var ki devletler bu şirketlere hala sermaye aktarmaya, para aktarmaya, servet aktarmaya devam ediyor. Finansal piyasalardaki denetimsizlik, uluslararası sermayenin bilinemez, tahmin edilemez bir şekilde hareket etmesi mevcut ekonomik sistem için ciddi problem oluşturuyor.

"Bu problemler adım adım küreselleşmeyi dışa itiyor. Yani artık küreselleşmenin de sonu geliyor. Koronavirüsle birlikte Avrupa’da bile sınırları kapatma noktasına geldiler, gelecekler. Belki demokratikleşme konusunda bile problemlerin ortaya çıkabileceği yeni bir dönem başlıyor. Dünyada yeni bir dönem başlıyor. Bugüne tarih atmak lazım diye düşünüyorum.

Finansal piyasaları kurtarma odaklı hazırlanan politikaların, halkı kurtaracak, küçük işletmeleri kurtaracak şekilde dizayn edilmesi gerektiğini de söyleyen Uzunoğlu, bunun ancak maliye politikalarıyla olabileceğini sözlerine ekledi.

Büyümeye dayalı ekonomi modelinin düşük büyümeci politikalar doğurduğunu ifade eden Uzunoğlu, “Yani kolay para, sıfır faiz politikaları bunlar büyümeyi tamamen frenledi” dedi.

Bu durumun kaynakların atıl alanlara yönelmesine yol açtığını söyleyen Uzunoğlu şöyle devam etti:

“Sermaye tahsisi dediğimiz şey bu işte. Kolay parayla biz ihtiyatlı yatırımlar, düzgün yatırımlar yerine gittik spekülatif yani finansal yatırımları destekledik. Ama artık bunların da sonuna gelindi. Artık yatırım yapılamayan bir dünya var. Yatırımın yapılmadığı yerde istihdam yaratmak çok zorlaşıyor ve verimliliği arttırmak imkansız hale geliyor.

"Bugün dünya 2008 krizinden çok daha ağırını yaşayacak. Sorunlarımız 2008 krizinden çok daha fazla çünkü. 

"Koronavirüs sadece bardağı taşıran son damla oldu. Dünya bu günlerden zaten geçecekti, bu biraz daha erkene çekildi böylece. Bu balon bir şekilde patlayacaktı. Şimdi koronavirüs bahane edilerek balonlar patlatılıyor. Şimdi kapitalizm pragmatik olarak bu sever devlete sarılarak kurtulmayı deneyecek."